Gesungener Cisiojanus von Oswald von Wolkenstein

Aus Brevitas Wiki
Zur Navigation springen Zur Suche springen

Gesungener Cisiojanus von Oswald von Wolkenstein; Menschlichen got, beschnitten schon, / drei küng für Erhart hohen lon

AutorIn Oswald von Wolkenstein
Entstehungszeit
Entstehungsort
AuftraggeberIn
Überlieferung Innsbruck, Universitätsbibliothek: Ohne Signatur (B), 13v
Wien, Österreichische Nationalbibliothek: Cod. Vind. 2777, 25r-27v
Innsbruck, Tiroler Landesmuseum Ferdinandeum: FB 1950, 35r-35v
Ausgaben Kersken, Wolfgang: Genner beschnaid
Klein, Kurt (Hg.): Die Lieder Oswalds von Wolkenstein, S. 104-107
Übersetzungen Hofmeister, Wernfried: Oswald von Wolkenstein. Das poetische Werk, S. 102-104
Forschung

Transkription nach Cod. Vind. 2777, 25r-27v

Die folgende Transkription von Cod. Vind. 2777, 25r-27v, wurde unter Zuhilfenahme von Kersken, Wolfgang: Genner beschnaid erstellt, Abkürzungen wurden aufgelöst. Sie gibt den Cisiojanus mit den originalen Seitenumbrüchen und in der originalen Gestaltung wieder: Fol. 25r bildet die erste Strophe als textierte Noten ab, fol. 25v-27v bildet den gesamten Cisiojanus als computistische Tabelle ab. Bei der Notentranskription wurden die Stichnoten am Ende jeder Zeile (mit Ausname der letzten) eingespart, die rot rubrizierten Buchstaben und Zeichen wurden im Fettdruck wiedergegeben.

Fol. 25r

1500px-Transkription Menschlichen Gott nach A.jpg

Fol. 25v

Die guldein Zal Hore Minutt Guldein Zal Hore Minutte
xjx v xj d A enschleichen c Valtein
viij v lij n b got iiij vj xxvij d d vnd
c wesnytten e julian·
xvj ij j n d Schon· xij vij xviij n f began·
v ij xlij d e drey j iij xxviij n g Symon
f kunig jx iiij jx d A fragen
xiij iij xxxiij n g vnd b frewntleichen
ij xj xxxij d A Erhart xvij o xviij d c vmb
b hochen d peterman·
x o xiij d c lon· vj o lviiij n e jnns
d han xiiij j xl d f math
xviij viij xxij n e jnn g walpurg
vij jx xiij d f dem iij jx xlviiij d A wil
g tron· xj xj xxx d b czoben·
xv jx xliiij n A auch xjx vj xxxjx c Roman
b marcellus d donat
iiij v xliij n c antony· viij vij xx n e sim
xij vj xxxiiij d d brisca f kung
j ij xliij d e octauo xvj iij xxviiij n g äderlein·
f fabien· v iiij x d A pfincztags
jx iij xxiiij n g agness b jn
xvij xj xxxiiij d A vinczenczen xiij iiij lj n c dez
b will d merczen
vj o xv d c westien· ij j o n e schein·
d Paull x j xij d f ain
xiiij o lvj n e pollicarpen· g padellein·
iij jx v d f hanns xviij jx l n A gregorio
g macht vij x xxxj d b veraitten·
ij jx lvj n A val c Hilf
b constantiny xv jx xij n d matron
xjx v lv n c die iiij vij xxj n e daz
viij vj xxxvj d d breid xij viij ij d f gedrawt
xvj ij xlv d e Maria g verleich·
f blasen j iiij xij d A vns
v iij xxvj n g da· b herberg
xiij iiij vij d A ag jx iiij liij n c benedict
b dor d nicht
ij o xxvj d c vnd xvij j ij n e weich·
d elena· vj j xliij d f vnser
x o lvij n e polon g frawe
xviij ix vj d f scolasica· xiiij ij xxiij n A reich·
g octauo iij x xxxiij d b Ruprecht
vij ix xlvij n A lipleich c wal
xv x xxviij d b loben· xj jx xiiij n d mich
die guldein zal
Jr solt merchen daz anno domini xxxj ist vij die guldein czal vnd das nach xxxij sint viij die guld czal vnd also fur vnd fur iarichleich vncz auf newnczechnen· so hebt man wider an einen an· vnd wa ir in dem kalender vij findst anno 31· da wirt der man new

Fol. 26r

Guldein zal Hore Minutt Guldein zal Hore Minutt
jx vij xxiij n e dort iiij viij l n g prangt
viij iiij iiij d f laitten· A vor
g Abbrelle xij jx xxxj d b Sophellen·
xvj iiij viij d A wankeleicher b mütt c Pilgrim
v iiij liiij n c ambrosius j v xl d d der
xiij v xxxv d d der e bracht
e celestin jx vj xxj n f potencz
ij j xliiij d f mit g pasill·
g hochem xvij ij xxx n A ein
x ij xxxv n A frut· vj iij xj d b maien
xviij x xxxiiij d b gab c plud
c pabst xiiij iij lij n d durch
vij xj xv n d leo e vrbans
xv xj lvj d e den iij o j n f will·
iiij viij v d f Tiburczen xj o xliij g vergib
g Auzz xjx viij l d A hanns
xij viij xlvij n A ellend viij jx xxxj b b zirill·
b vns c ganczleichen
j iiij lvj n c valer· xvj v xlij d d petronellen·
ij v xxxvij d d schir e weratt
e cher· v vj xxij n f getrewer
xvij j xlvj d f eins xiij vij iij d g asmus·
g guten A vnd
vj ij xxvj v A endes ij iij xij d b bonifacz
xiiij iij viij d b jorg c mit
c marcus x iij liij n d senat
iij xj xvij n d hie e der
xj xj xxxviij d e gewer· xviij o ij n f primy
xjx viij vij d f vitallis vij o xlij d g alsus·
g fruchtet A wart
viij viij xlviij n A wurczen· xv j xxij n b pläncz
b Philip iiij jx xxxiiij d c laz
xvj iiij lvij n c Sigmund xij x xv n d nicht
v v xxxviij d d chrewcz e veitt
e florian· j vj xxxiiij n f ffaulen·
xiij vj xxj n f gothart jx vij v d g Gelobt
g johanns A ein
ij ij viij n A czwen xvij iij xiiij d b heiliger
x iij jx d b heilige c ritter
c man· vj iij lv n d vein·
xviij xj xviij n d corbinianus xiiij iiij xxxvj d e achatius
vij xj lviiij d e pran· f vnd
xv o xl d f pangracz iij o xlv d g johannes

Jtem ob ir welt wissen wen die vasenacht ist so merchket den nachsten newen manen nach dem liechtmessmes tag vnd der nachste mittich dar nach ist der aschermittich

Fol. 26v

die guldein
zal
hore minute Guldein
zal
hore minute
xj j xxvj n A taufft xviij j xxxj n b affra
xjx jx xxxv d b henssellein· d c die
c peiss d romt
viij xjx xvj n d leo xv
iiij
ij
jx
lij
ij
n
d
e Laurenczium·
e peter f vnd
xvj vj xv n f paulen· xjx xj xliij n g nussen
v vij vij d g Die A polt
A kunigin j vij lij n b Euseben·
xiij vij xlvij n b vor jx viij xxxiij d c fraw
c vlreich d trinkk
ij iij lvj n d Rait· xvij iiij xlij d e sprach
x iiij xxxvij d e vnd f agapt
f auch vj v xxiij n g ein
xviij o xlvj d g kylianus xiiij vj iiij d A bernhart·
A dar b fragt
vij j xxviij n b nach iij ij xiij d c dyemothe
xv ij viij d c schraytt· xjx jx iij d d den
iiij x xviij n d margret xj ij liiij d e bartlman
xij x lviiij d e haincz f vnverkart·
f saytt· viij xj xliiij n g ob
j vjj viij d g taillunge ruff
A gebt xvj vij liij n b augst
jx vij xlviiij n b allexen· v viij xxxiiij d c hanns
c Arnolff d mer
xvij iij xlviij n d der xiij jx xv n e leben·
vj iiij xxxjx d e ludt f Gill
f praxedellein· ij v xxiiij n g schankt
xiiij v xx n g magdalen x vj vj d A guten
A junkfraw · b most
iij j xxjx n b christein· xviij ij xv d c sand
xj ij x d c jacob d mang·
xjx x xjx n d äderlein· vij ij lvj n e regin
viij xj o d e die xv iij xxxvj d f marey
f pant iiij xj xl n g corbin
xvj vij jx d g felix A illang·
A ein xij o xxviij n b protusellein
v vij xv n b kraeschen· j viij xxxvj d c sang·
xiij viij xxxj d c Petrus d hochleiches
d stephan jx jx xvij n e chrewcze
ij iiij xl d e steffannus f froni·
f frum· xvij v xvj n g Offney
x v xxj n g Oswaldus vj vj xvij d A Lamprecht
syxt b vernempt

Fol. 27r

Guldein
zal
Hore Minutt Guldein
zal
Hore Minutt
xiiij vj xlvj n c mich x vij xxxiiij d Heiligen
d gar· e Eustacheus
iiji ij lvj n e matheus xviij iij xliij d f der
xj iij xxxviij d f mauricz g vieng·
xjx xj xlvij n g vnd vij iiij xxiiij n A wild·
A Rupprecht xv vj iiij d b Lienhart
viij o xxviij n b zwar· iiij vij xiiij d c gebrudern
xvj viij xxxvij d c virgil d vier
j d Cosmar· xiij j lv n e giltt·
v jx xxviij n e wetzla j x xl d f mart
xiij jx lviiij d f michel g martein·
g jerony· jx x xlv n A milt·
ij vj jx d A remigius b briczien
b kenst xvij vj liiij n c gengs
x vj l n c dw vj vij xxxv d d pryet
d franczellein· e otell·
xviij ij lviiij n e mit xiiij viij xvj n f Js
vij iij l d f seinen g mit
g faulen iij iiij xxv n A elspeta
xv iiij xx n A kässen xj v vj d b froleich
iiij o xxx n b diniss xjx j xv d c fro·
xij j xj d c jm d cezill
d gugellein· xviij j xxvj n j e clement
j jx xxviiij n e maxim xvj x vj d f Crisogono·
jx x j d f colman g kathreyn
g lertt v x xlvij n A kunczo·
xvij vj x d A hangen· xiij xj xxviij d b virgil
b Gall c lauff
vj vj li n c husch ij vjj xxxvij d d nach
xiiij vij xxxij d d lucas e anderötl·
e gotleichen x viij xviij n f Cant
iij iij xlj d f schrayb· g froleich
g vrs xviij iiij xxvij n A sola
xj iiij xxij n A suchte vii v viij d b barbara·
xjx o xxxj n b kölen c nicetus
viij j xij d c Crispinus xv v xlviij n d claus
d columb iiij j lviij n e vnd
xvj jx xxj n e haim xij ij xxxjx d f maria·
v x ij d f pelaib· g von
xiij xj xliij n g Symon j x lviij n· A mantsera·
A narcz jx xj xxjx d b Damasyus
b kuntt c vnd
ij vj liij c wolfgangen· xvij vij xxxviij d d Luceye·

Fol. 27v

Dy guld
zal
Hora Minute
e Die
vj viij xjx n f mussen
xiiij jx o d g all
A hilfleich
iij v jx d b sein·
c auz
xj v l n d India
xjx j lviiij n e Tomas
viij ij xl d f kündt
g vns
xvj x l n A daz
v xj xxxj d b jesumlein·
c ste
xiij o xij d d hanns
e kynd
ij viij xxj n f tho
x jx ij d g kumpt
A Silfrey


Textausgabe nach Klein, Kurt (Hg.): Die Lieder Oswalds von Wolkenstein

Menschlichen got, beschnitten schon,
drei küng für Erhart hohen lon
han in dem tron, ouch Marcellus, Anthoni.
Prisca, Octavo, Fabien.
Agnes Vinzenzen will besten,
Paul Pollicarpen, Hanns macht Val, Constantini.
Die Breid, Maria Blasen da,
Ag, Dor und Helena, Polon, Scolastica
Octavo lieplich loben.
Valtein und Julian began
Simeon fragen freuntlichen umb Peterman.
Ins Math Walpurg will zoben.

Roman, Donat, Sim, Küng, Äderlin
pfinztages in des merzen schein
ain bedelein Gregorio beraiten.
Hilf, Marthan, das Gedrut verleich
uns herberg. Benedict, nit weich.
unser fraue reich, Ruprecht, well uns dort laitten.
Abrelle, wankelicher müt.
Ambrosius, der Celestim mit hohem früt
gab babst Leo dem Tiburzen.
Auss ellend uns Vater schier ker,
ains güten endes Jörg, Marcus hie gewer.
Vitalis früchtet wurzen.

Philipp, Sigmund, creutz, Florian.
Gothart, Johanns, zwen hailig man.
Corbianus bran. Pangratz brangt der Sophellen.
Pilgrin, der bracht Potenz Basill,
ain maien plüd, durch Urbans will.
vergib Hanns, Zirill, genzüchen Petronellen.
Bewart, getreuer Asimus
und Bonifacius mit Senat. der Primi alsus
wart, pflanz las, Veut, nicht faulen.
Gelobt ain heilger ritter vein,
Achacius, und Johannes toufft Henselein.
peiss, Leo, Peter, Paulen.

Die künigin vor Ulrich rait,
und ouch Kilianus dar nach schrait.
Margret, Hainz sait, tailunge gebt Allexen.
Arnolf, der lüd Praxederlein,
Magdalena junckfrau Cristein,
Jacob, ändlein, die band Felix ain krächsen.
Petrus, Steffan, Steffanus frumm,
Oswaldus, Sixt. Affra, die romt Laurenzium,
und nussen Polt, Euseben.
Frau, trinck, sprach Agapt ain Bernhart,
fragt Thimotheen den Bartlomeen unverkart,
ob Ruff, Hanns, Augst mer leben.

Gilg schankte güten most sant Mang,
Regin, Marei, Corbin, Illang.
Protüslin lang: hochgelobtes creutze froni.
Offnei Lamprecht, vernempt mich gar,
Matheus und Mauritz, Ruprecht zwar,
Virgil, Cosmar, Wenzla, Michel, Jeroni.
Remigius, kenst du Frenzelein
mit seinen faulen käsen? Dionis im gügelein.
Maxim Colman lert hangen.
Gall husch. Lucas göttlichen schraib,
Urs süchte Colen. Crispinus, Columb haim blaib;
Simon, Marz kunt Wolfgangen.

Heiligen. Eustachius, der vieng wild.
Lienhart gebrüdern vier gilt.
Mart, Martein milt. Britzien gens briet öttel.
Iss mit Elsbetha frölich, fro.
Cecil, Clement, Crisogono,
Kathrein, Cünzo, Virgil, louff nach Andriöttel.
Cant frölich „sola“, Barbara!
Nicetus, Claus und Maria von Montsera,
Damasius und Lucie,
Die müssen alle hilflich sein.
aufs India Thomas kündt uns das Ihesumlin.
Ste, Hanns, kind, Tho kumpt Silvreien.

Übersetzung nach Hofmeister, Wernfried: Oswald von Wolkenstein. Das poetische Werk, S. 102-104

Menschlicher Gott, richtig beschnitten, / drei Könige haben für Erhart reiche Belohnung / im Himmel, ebenso für Marcellus und Antonius. / Prisca, Octava, Fabian; / Agnes will dem Vincenz entgegentreten,/ Paul dem Polycarpus, Hanns macht Konstantin Bleich. / Brigida und Maria blasen her, / Agatha, Dorothea, Helena, Apollonia und Scholastika / preisen anmutig die Oktav. / Valentin und Juliana / fragen freundlich Simeon nach Peter, / Johannes, Matthias, Walburga drängt.

Roman, Donatus, Simplicius, Kunigunde und Adrianus / richten am Donnerstag im Märzenglanz / Gregor ein Bädchen her. / Hilf, Matrona, dass uns Getrudis / eine Herberge gibt! Entweich nicht, Benedict! / Rupert möge uns zu unserer gewaltigen Herrin führen. / April, voll unbeständiger Gesinnung. / Ambrosius und Coelestinus / übergaben äußerst weise Papst Leo dem Tiburtius. / Zieh uns rasch aus der Not, Valerianus! / Schenk uns hier ein angenehmes Ende, Gregorius und Markus! / Vitalis lässt die Kräuter austreiben.

Philippus, Sigismund, Kreuz, Florianus. Godehard und Johannes, zwei Heilige. Corbianus brannte. Pankratis ‘schmückt’ sich mit Sophia. Peregrinus brachte Prudentia und Basilla; die Maienblüte – von Urban gewollt. Vergebt, Johannes und Cyrillus, der Petronella ganz! Schütz, treuer Erasmus, Bonifacius und Senat! Bei Primus warte also ab; lass die Pflanzen nicht verfaulen, Vitus! Gepriesen sei ein heiliger schmucker Ritter, nämlich Achatius; Johannes tauft sodann Hänselein. Leo, Peter, ‘beißt’ Paulus!

Die Königin reitet Ulrich voran, Kilian begehrt das auch. Margarita, Heinrich sagt, ihr mögt Alexius die Teilung gewähren. Arnolf lud Praxedis ein, Magdalena die Jungfrau Christina, Jakobus, Anna flocht Felix einen Tragkorb. Petrus, Stephan, der ehrenwerte Stephanus, Oswald, Sixtus. Afra lobt Laurentios, Hippolytus und Eusebius ernten Nüsse. „Trink, Frau, einen ‚Bernhard‘!“, sagte Agapitus; fragt Timotheus und Bartholomäus geradeheraus, ob Rufus, Johannes, Augustinus noch leben.

Ägidius schenkte guten Most Sankt Magnus, Regina, Maria, Corbinian und Jacinthis ein. Protus sang: „Hochgeprisene Kreuzesherrschaft!“ Euphemia, Lambertus, hört mich bitte an, ebenso Matthäus, Mauricius, Rupert, Vigilius, Kosmas, Wenzeslaus, Michael und Hieronymus! Remigius, kennst du Franziskus mit dem verdorbenen Käse? Dionysius mit der Kapuze. Maximilian lehrte Coloman das Hängen. Gallus, huch! Lukas schrieb gottergeben, Ursula suchte Köln. Crispinianus und Kolumban bleiben daheim; Simon, Narcissus künden Wolfgang an.

Allerheiligen, Eustachius fing sich Wild. Leonhard beschenkt die vier Brüder. Martin, der freigebige Martinus; Britius briet Gänse für Otmar. Iss fröhlich, frohgemut mit, Elisabeth! Cäcilia, Clemens, Chrysogonus, Katharina, Konrad, Virgilis – holt schnell Andreas! Sing fröhlich so, la, Barbara! Nicetus, Nicolaus, Maria von Montserrat, Damasus und Lucia, sie alle mögen hilfreich sein! Thomas verkündet uns von Indien her das Jesulein. Stephan, Johannes, Kinder: Hier kommt Silvester.